Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Szacuje się, że dotyka on od 5% do 10% kobiet na całym świecie. PCOS wpływa na funkcjonowanie jajników i może prowadzić do trudności z zajściem w ciążę oraz poważnych problemów zdrowotnych. W niniejszym artykule omówimy, czym jest PCOS, jakie są jego objawy, przyczyny oraz metody leczenia.
Co to jest zespół policystycznych jajników (PCOS)?
Zespół policystycznych jajników (PCOS) to zaburzenie hormonalne, które wpływa na pracę jajników, prowadząc do powstawania licznych małych licznych małych pęcherzyków na ich powierzchni. Zaburzenia te wynikają z nadmiaru androgenów, czyli hormonów męskich, które są obecne również w organizmie kobiety, jednak w mniejszych ilościach. W przypadku PCOS ich poziom jest podwyższony, co prowadzi do zaburzeń owulacji, nieregularnych cykli miesiączkowych oraz problemów z płodnością.
Jajniki u kobiet z PCOS produkują normalne komórki jajowe, jednak nie dojrzewają one prawidłowo, co prowadzi do braku owulacji. Charakterystycznym objawem PCOS są liczne drobne torbiele widoczne na jajnikach podczas badania ultrasonograficznego, jednak nie wszystkie kobiety z PCOS mają taki obraz jajników. Z tego powodu, diagnoza PCOS opiera się na zestawie kryteriów klinicznych i laboratoryjnych, a nie tylko na wynikach badań obrazowych.
Jakie są objawy policystycznych jajników (PCOS)?
Objawy PCOS mogą być różnorodne i różnić się w zależności od kobiety. Najczęstsze symptomy to:
- Nieregularne cykle miesiączkowe – Kobiety z PCOS często doświadczają nieregularnych lub brakujących miesiączek. Mogą mieć cykle, które trwają dłużej niż 35 dni, albo krwawienia mogą być bardzo obfite lub skąpe.
- Trudności z zajściem w ciążę – PCOS jest jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet. Ze względu na brak regularnej owulacji, kobiety z tym schorzeniem mogą mieć problemy z zajściem w ciążę.
- Hirsutyzm – Nadmierne owłosienie na twarzy, klatce piersiowej, plecach i brzuchu spowodowane jest nadmiarem androgenów.
- Trądzik i przetłuszczająca się skóra – Wysoki poziom androgenów może prowadzić do problemów skórnych, takich jak trądzik i nadmierna produkcja sebum.
- Wzrost masy ciała – Około 70% kobiet z PCOS zmaga się z nadwagą lub otyłością. Utrata masy ciała może być trudna z powodu insulinooporności, która często towarzyszy PCOS.
- Ciemne plamy na skórze – U niektórych kobiet pojawiają się ciemne, aksamitne plamy na skórze, zwłaszcza na szyi, pod pachami lub pod piersiami. Jest to stan zwany acanthosis nigricans, który jest związany z insulinoopornością.
- Łysienie typu męskiego – Kobiety z PCOS mogą doświadczać przerzedzenia włosów na głowie w sposób charakterystyczny dla mężczyzn, zwłaszcza w okolicach czubka głowy.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) – jakie badania musisz zrobić?
Diagnoza PCOS wymaga wykonania serii badań, które pozwolą na wykluczenie innych przyczyn objawów oraz potwierdzenie zaburzenia. Do najczęściej wykonywanych badań należą:
- Badania hormonalne – Testy oceniające poziomy hormonów płciowych, w tym LH, FSH, estrogeny, progesteron oraz androgeny, są kluczowe w ocenie zaburzeń hormonalnych.
- Profil lipidowy i glikemiczny – Badania krwi mogą wykazać insulinooporność, co jest częstym problemem u kobiet z PCOS. Regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi oraz cholesterolu jest istotne, ponieważ PCOS może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2.
- USG transwaginalne – Badanie ultrasonograficzne pozwala na ocenę struktury jajników i obecności charakterystycznych pęcherzyków.
- Test na nietolerancję glukozy – Wykonywany, aby sprawdzić, czy występuje insulinooporność lub początkowe stadia cukrzycy.
Lekarz może zlecić również inne badania, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjentki.
Jakie są przyczyny zespołu policystycznych jajników (PCOS)?
Przyczyny PCOS nie są do końca znane, jednak specjaliści wskazują na kilka czynników, które mogą przyczyniać się do jego rozwoju:
- Zaburzenia hormonalne – PCOS jest związany z nadmiernym wydzielaniem androgenów przez jajniki oraz z nieprawidłową produkcją innych hormonów, takich jak insulina, LH.
- Czynniki genetyczne – Występowanie PCOS może mieć podłoże genetyczne, co oznacza, że jeśli matka lub siostra miała PCOS, ryzyko zachorowania jest wyższe.
- Insulinooporność – Około 70% kobiet z PCOS ma insulinooporność, co powoduje, że organizm wytwarza więcej insuliny, co z kolei prowadzi do zwiększenia produkcji androgenów przez jajniki.
- Stan zapalny – Badania wykazały, że kobiety z PCOS mają często niski stopień przewlekłego stanu zapalnego, co może przyczyniać się do wzrostu poziomu androgenów.
PCOS a ciąża
Zespół policystycznych jajników jest jedną z głównych przyczyn niepłodności u kobiet, jednak wiele kobiet z PCOS może zajść w ciążę, zwłaszcza przy odpowiednim leczeniu. Brak regularnych owulacji i zaburzenia hormonalne utrudniają zajście w ciążę, ale dzięki terapii hormonalnej, zmianom stylu życia oraz wsparciu medycznemu możliwe jest przywrócenie owulacji.
W przypadku kobiet z PCOS, które planują ciążę, lekarz może zalecić leczenie mające na celu stymulację owulacji. Czasami konieczne jest także leczenie insulinooporności za pomocą leków, takich jak metformina, która pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi i poprawia funkcjonowanie jajników. Ważne jest, aby kobiety z PCOS, które planują ciążę, były pod stałą opieką lekarza, ponieważ mogą być bardziej narażone na komplikacje ciążowe, takie jak cukrzyca ciążowa i nadciśnienie.
Leczenie policystycznych jajników (PCOS)
Leczenie PCOS zależy od objawów oraz indywidualnych potrzeb pacjentki. W wielu przypadkach terapia obejmuje:
- Zmiany stylu życia – Zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna są kluczowe w leczeniu PCOS, zwłaszcza u kobiet z nadwagą lub otyłością. Utrata nawet 5-10% masy ciała może znacząco poprawić regularność cykli miesiączkowych i zmniejszyć objawy.
- Farmakoterapia – Leki hormonalne, takie jak tabletki antykoncepcyjne, mogą pomóc w regulacji cykli menstruacyjnych oraz zmniejszeniu nadmiaru androgenów. Leki stymulujące owulację, takie jak klomifen, czy inhibitory aromatazy są stosowane u kobiet planujących ciążę.
- Leczenie insulinooporności – Metformina jest często stosowana u kobiet z PCOS i insulinoopornością, ponieważ pomaga regulować poziom cukru we krwi oraz poprawia funkcjonowanie jajników.
W niektórych przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarze mogą zalecić bardziej zaawansowane metody leczenia, takie jak zabiegi chirurgiczne.
Diagnoza i leczenie zespołu policystycznych jajników (PCOS) w Centrum Medycznym Sodowska
W Centrum Medycznym Sodowska oferujemy kompleksową opiekę w zakresie diagnozy i leczenia zespołu policystycznych jajników (PCOS). Nasz zespół doświadczonych ginekologów i specjalistów w diagnostyce hormonalnej przeprowadza dokładne badania, w tym badania ultrasonograficzne, hormonalne i metaboliczne, aby postawić trafną diagnozę i zaproponować indywidualnie dopasowany plan leczenia. Korzystamy z nowoczesnego sprzętu medycznego oraz zaawansowanych metod leczenia, które pomagają w regulacji cykli miesiączkowych, poprawie płodności oraz zmniejszeniu objawów PCOS. Nasze podejście łączy opiekę medyczną z edukacją pacjentek na temat stylu życia, aby zapewnić długotrwałe efekty terapeutyczne. Jeśli podejrzewasz u siebie PCOS lub zmagasz się z jego objawami, zapraszamy do skorzystania z naszych usług i umówienia się na wizytę w Centrum Medycznym Sodowska.