Ocena ryzyka rozwoju stanu przedrzucawkowego

Czym jest preeklampsja?

Preeklampsja (PE) to wielosystemowy zespół objawów chorobowych, który rozwija się w drugiej połowie ciąży. Charakteryzuje się występowaniem nadciśnienia tętniczego oraz utratą białka z moczem (proteinurią) lub dysfunkcją narządową u ciężarnej. Nadciśnienie w preeklampsji definiuje się jako ciśnienie skurczowe ≥140 mmHg i/lub ciśnienie rozkurczowe ≥90 mmHg, mierzone co najmniej dwa razy w odstępach minimum czterogodzinnych, po 20. tygodniu ciąży. W przypadkach, gdzie nadciśnienie występowało przed ciążą, kluczowym objawem preeklampsji jest rozwój dysfunkcji narządowej po 20. tygodniu ciąży.

Preeklampsja często objawia się poprzez:

• Nadciśnienie tętnicze (wysokie ciśnienie krwi),
• Obrzęki (zwłaszcza twarzy i dłoni),
• Bóle głowy,
• Zaburzenia widzenia,
• Ból w górnej części brzucha.

Przyczyny preeklampsji nie są do końca poznane, jednak istnieje kilka czynników ryzyka, takich jak pierwsza ciąża, historia nadciśnienia, otyłość, ciąża bliźniacza, a także wiek pacjentki (młode kobiety poniżej 20. roku życia oraz kobiety powyżej 35 lat).

Wczesne wykrycie i monitorowanie preeklampsji jest kluczowe dla zapobiegania poważnym powikłaniom, które mogą dotknąć zarówno matkę, jak i dziecko, w tym przedwczesny poród, ograniczenie wzrostu płodu, a nawet śmierć dziecka.

Preeklampsja występuje u około 2-8% kobiet w ciąży na całym świecie. Częstość jej występowania zależy od wielu czynników, w tym od regionu, dostępności opieki zdrowotnej oraz czynników ryzyka indywidualnych dla każdej pacjentki. Jej wskaźnik częstości występowania zależy od czynników demograficznych badanej populacji. Na przykład, u kobiet rasy czarnej preeklampsja występuje 2-3 razy częściej niż u kobiet rasy białej.

Jakie ryzyko niesie za sobą nieleczona preeklamsja?

Nieleczona preeklampsja niesie za sobą poważne ryzyko zarówno dla matki, jak i dziecka. Oto główne zagrożenia:

1. Rzucawka: Jest to najcięższa postać preeklampsji, która prowadzi do drgawek, utraty przytomności, a nawet śmierci matki i dziecka.
2. Uszkodzenie narządów: Nieleczona preeklampsja może prowadzić do niewydolności nerek, uszkodzenia wątroby oraz poważnych zaburzeń neurologicznych (np. udar).
3. Powikłania dla dziecka: Wysokie ciśnienie i ograniczony przepływ krwi przez łożysko mogą prowadzić do zahamowania wzrostu płodu, przedwczesnego porodu, a nawet śmierci dziecka.
4. Przedwczesny poród: Aby ratować życie matki lub dziecka, może być konieczne wcześniejsze zakończenie ciąży, co niesie ryzyko powikłań związanych z wcześniactwem.
5. Zespół HELLP: Ciężka forma preeklampsji, charakteryzująca się hemolizą (rozpad krwinek czerwonych), podwyższonymi enzymami wątrobowymi i niską liczbą płytek krwi, która może zagrażać życiu.

Jak możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia preeklampsji?

Zmniejszenie ryzyka wystąpienia preeklampsji jest możliwe poprzez kilka działań profilaktycznych i regularną opiekę medyczną:

1. Regularna opieka prenatalna: Częste wizyty u lekarza w trakcie ciąży pozwalają na wczesne wykrycie nadciśnienia i innych objawów mogących wskazywać na rozwój preeklampsji.
2. Zdrowy styl życia: Zbilansowana dieta bogata w owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie nadmiernego przyrostu masy ciała w ciąży mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka.
3. Kontrola ciśnienia krwi: Kobiety z nadciśnieniem tętniczym przed ciążą lub na wczesnym etapie ciąży powinny szczególnie dbać o monitorowanie ciśnienia krwi i stosować się do zaleceń lekarza.
4. Leczenie aspiryną: Stosowanie niskiej dawki aspiryny (150 mg dziennie) przed snem, począwszy od 12. do 36. tygodnia ciąży, może zmniejszyć ryzyko rozwoju wczesnej postaci preeklampsji o około 60%. Regularne przyjmowanie aspiryny zgodnie z zaleceniami, co najmniej w 90% przypadków, może prowadzić do redukcji ryzyka nawet o 75%.
5. Zdrowie przed ciążą: Dbanie o ogólny stan zdrowia przed zajściem w ciążę, leczenie istniejących chorób (takich jak cukrzyca czy nadciśnienie) oraz utrzymanie zdrowej wagi mogą zmniejszyć ryzyko powikłań w ciąży, w tym preeklampsji.
6. Unikanie czynników ryzyka: Unikanie palenia tytoniu, nadmiernego stresu oraz innych niezdrowych nawyków również może przyczynić się do redukcji ryzyka.